Sinds halverwege deze eeuw kan in de westerse wereld een hernieuwde interesse in de verschillende uitdrukkingsvormen van religieuze verschijnselen worden waargenomen, als gevolg van:
- de opkomst of ontwikkeling van nieuwe religies, vooral in de Verenigde Staten (zoals de Internationale Gemeenschap voor Krishna Bewustzijn, de Scientology Kerk en de Divine Light Mission [Missie van het Goddelijk Licht]);
- de uitbreiding naar nieuwe geografische gebieden van religies die elders reeds waren gevestigd (zoals een aantal oosterse religies naar Amerika en Europa, de pinksterbeweging, de Kerk van Jezus Christus van de Heiligen der Laatste Dagen en jehovah’s getuigen van de Verenigde Staten naar Zuid-Amerika en Europa, de Santeria van Cuba naar de Verenigde Staten en landen van Midden-Amerika, en de Umbanda van Brazilië naar Uruguay, Paraguay, Argentinië, Chili en, in mindere mate, de Verenigde Staten en Europa);
- de heropleving van de gevestigde religies (zoals bij de charismatische reformaties in evangelische groeperingen en het katholicisme, de opkomst van spiritualistische katholieke groeperingen, enz.); en
- de opkomst van een verscheiden en ongecentraliseerde spirituele subcultuur (bestaande uit bewegingen die met de naam New Age worden aangeduid).
De interesse in religieuze diversiteit heeft binnen de sociale wetenschappen oude discussies weer nieuw leven ingeblazen, met als gevolg nauwkeurigere definities van religieuze verschijnselen. Verschillende groepen sociale wetenschappers hebben voor verschillende soorten definities gekozen, naargelang hun directe theoretische interesse.
Deze omvatten:
substantieve definities van religie die “van binnenuit” of naargelang hun intrinsieke betekenis proberen te karakteriseren;
vergelijkende definities van religie, die het verschijnsel benaderen door het van andere systemen te onderscheiden;
functionele definities van religie, die het verschijnsel beschrijven in relatie met gevolgen voor andere gebieden van het sociale en persoonlijke leven;
analytische definities van religie, die de bewegingen kenmerken aan de hand van de verschillende aspecten die de religieuze verschijningsvormen omvatten; en
emische definities van religie, die alle verschijnselen als religie beschouwen die door de leden van een beweging of haar instellingen als zodanig worden bestempeld.
Vanuit het standpunt van sociale wetenschappen vereist de opdracht om te bepalen of een geheel van geloofspunten en gebruiken een religie vormt, dat er rekening wordt gehouden met de verschillende definities van het begrip religie die tegenwoordig in deze disciplines worden bestudeerd.
Wij gaan hieronder bepalen of Scientology een religie is op basis van de diverse definities van religie die tegenwoordig in de sociale wetenschappen worden gebruikt.
