Scientology geschriften leveren een aantal argumenten ter bekrachtiging (erkenning) van de religieuze Scientology beginselen van L. Ron Hubbard, ook wel een “toegepaste religieuze filosofie” genoemd. Bestudering van deze argumentatie brengt assimilatieve overeenkomsten aan het licht tussen Scientology en denkbeelden en gebruiken in de moderne oosterse samenleving.
De Scientology leer – die niet is bedoeld als een openbarende moraal, maar meer is ontstaan als gevolg van het juiste gebruik van de menselijke rede – is geënt op de normen en waarden van de liberale samenleving: persoonlijk succes; wedijver tussen individuele personen om primitief gedrag te vermijden; de opkomst van economische macht en wetenschap en technologie, die het persoonlijk welbevinden verhogen; vertrouwen in de voortdurende ontwikkeling van de beschaving, in de mensheid en zijn mogelijkheden en in het bestaan van harmonie tussen persoonlijke doelstellingen en die van de beschaving als geheel. Vertrouwen in deze idealen wordt onderbouwd door de aard van de mens: de mens is goed en streeft (als logisch gevolg) het goede na, dat wil zeggen: het optimale voortbestaan. Als hij er niet in slaagt meer macht te verwerven of zich zodanig ethisch te gedragen dat de beschaving zich positief ontwikkelt, komt dit doordat hij hierbij in de weg wordt gestaan door gedragsafwijkingen die kunnen worden verholpen met behulp van bepaalde technieken.
Kort gezegd: de mens is in staat terug te keren tot de staat van alwetendheid en almacht van de oorspronkelijke wezens en een menselijk ras voort te brengen zoals het ooit was. Dit is min of meer een droombeeld dat vooruitgang vergeestelijkt door deze te zien als een pelgrimstocht naar een wereld van perfecte mensen, zoals die ooit in het verleden moet hebben bestaan. De Scientology leer doet een beroep op de verantwoordelijkheid van de mens en biedt hem een keus tussen een toenemende ontaarding van de samenleving als hij niet verandert en een krachtige, stabiele samenleving, zonder oorlog of geweld, als hij erin toestemt zijn gedragsafwijkingen aan te pakken. Hieruit kunnen wij concluderen dat L. Ron Hubbard een ethos voor ogen had van persoonlijke verantwoordelijkheid, een weg naar geluk, doelmatigheid, voorspoed en persoonlijke ontwikkeling, wat niet zo ver verwijderd is van de filosofie van de Verlichting die in onze hoog ontwikkelde samenlevingsvormen overheerst.
Hieruit kunnen wij concluderen dat L. Ron Hubbard een ethos voor ogen had van persoonlijke verantwoordelijkheid, een weg naar geluk, doelmatigheid, voorspoed en persoonlijke ontwikkeling, wat niet zo ver verwijderd is van de filosofie van de Verlichting die in onze hoog ontwikkelde samenlevingsvormen overheerst.
We zien dan ook hoezeer de leer van Scientology overeenkomt met de empirische werkelijkheid die we vinden in de westerse kapitalistische samenlevingen. Dit geldt eveneens met betrekking tot de wegen die naar dit doel leiden en de structuur ervan. De methode van religieuze training richt zich op de leermethoden die in de meeste onderwijssystemen worden gehanteerd: lessen, cursussen, praktijkoefeningen. De opbouw van de Scientology leer weerspiegelt de kennis die aanhangers al hebben verworven: de leden vinden deze zowel rationeel (presentatie in de vorm van wetenschappelijke bewijsvoering met denkbeelden, hypothesen en axioma’s) als wetenschappelijk (er is een collectie omvangrijke boekwerken waarin de ontdekkingen van L. Ron Hubbard – samen met zijn vele experimenten, vergissingen, problemen en resultaten – zijn gedocumenteerd). Volgens een duidelijke prioriteitenstelling met voorspelbare resultaten stelt het systeem iedereen in staat technieken aan te leren die direct in praktijk kunnen worden gebracht. Dit soort training is qua opzet vergelijkbaar met de vormen van onderwijs die scientologen vroeger op school of aan de universiteit hebben genoten.
Veel scientologen zijn werkzaam als manager, directeur van een bedrijf en in ambachtelijke beroepen, beroepssport of showbusiness. In de regel hebben zij minimaal middelbaar onderwijs genoten, vaak ook vervolgonderwijs. Gezien dit opleidingsniveau dragen de eerder beschreven kenmerken van Scientology ertoe bij dat deze mensen zich hier thuis voelen. Wij kunnen daaraan nog toevoegen dat Scientology ook inhaakt op de meest voorkomende angsten in de huidige samenleving – geweld, oorlogen, nucleaire dreiging, milieuvervuiling, enz.
Anderzijds kan de levenskracht die nodig is om de gestelde doelen te bereiken in verband worden gebracht met God, wat de beweging spirituele legitimiteit verschaft. Bij de zondagsdiensten zegt de geestelijke: “De weg naar voortbestaan is de weg naar God”. We kunnen hierin een energetische versie zien van het goddelijke element dat we kennen van veel metafysische denkrichtingen.
Daarnaast vinden scientologen de kracht van Scientology in de toepasbaarheid van haar technieken. Scientology houdt in dat degene die de ethische technieken en gebruiken toepast onmiskenbaar een beter leven zal krijgen en een groter gevoel van welzijn en herstel, wat bij elkaar tot succes leidt. Wanneer in een incidenteel geval de resultaten uitblijven is dit geen reden om de juistheid van de technieken in twijfel te trekken. Elk ogenschijnlijk falen moet voor de betrokkene veeleer een reden zijn om op zoek te gaan naar zijn eigen weerstanden, zijn aanpassingsproblemen binnen de samenleving, of zijn onjuiste toepassing van de technieken. Hij wordt hoe dan ook geacht door te zetten omdat scientologen geloven dat voor ieder probleem altijd een technische oplossing te vinden is. Scientology werkt als het op de juiste manier wordt toegepast. De standaardtechnologie kan in Scientology geschriften worden geraadpleegd. De toepassing van de technologie is gestandaardiseerd; men hoeft alleen maar, zoals dit bij de training is geleerd, de aanwijzingen stap voor stap op te volgen om het gewenste resultaat te bereiken. De overtuiging dat dit werkt, groeit naarmate de ervaring in de omgang met de technologie toeneemt.
Scientology houdt in dat degene die de ethische technieken en gebruiken toepast onmiskenbaar een beter leven zal krijgen en een groter gevoel van welzijn en herstel, wat bij elkaar tot succes leidt.
Succes bewijst de erkenning van de technologie en derhalve eveneens de juistheid van de toegepaste religieuze filosofie en de daarbij behorende spirituele ideeën.
Wij wilden weten of de erkenning van Scientology, zoals we die vinden in de officiële literatuur, overeenkomt met die van de leden. Voor dit doel interviewden we 15 scientologen. Wij vroegen hen waarom zij dachten dat Scientology de ware leer verkondigt. De geïnterviewden waren tussen de 5 en 20 jaar lid van de beweging en allen hoog opgeleid. Hun argumenten kunnen in een aantal categorieën worden onderverdeeld.
III.I. Pragmatische Erkenning
De geïnterviewde scientologen waren van mening dat hun geloof gerechtvaardigd was omdat het een aantoonbare verbetering in hun leven bracht en soms de oorzaak van een totale omkering van hun leven was. Zij menen dat hun gezondheid is verbeterd en dat hun gezinssituatie harmonieuzer is geworden. Zij bleven lid van de beweging omdat zij vanaf het begin duidelijke resultaten konden vaststellen. Voor de leden is Scientology een bruikbare religie.
III.II. Waarschijnlijkheden in het Geloof
Persoonlijk onderzoek naar de juistheid van de principes van Scientology laat een aantal aspecten “onbewezen”. Veel scientologen geven toe dat zij niet alle punten van de leer van L. Ron Hubbard persoonlijk hebben onderzocht en dat een aantal zaken een kwestie blijft van hypothetisch geloof.
Het geloof in God staat ter discussie. Sommigen hebben geen twijfel aan het bestaan van een Opperwezen. Zij hebben het over een innerlijke overtuiging die duidt op het bestaan van God, waardoor zij in staat waren hun verschil van opvatting met “de God van de katholieken” uit hun kinderjaren recht te trekken. Anderen voelden zich aangesproken door het oproepen van hun eerdere levens tijdens auditing, waardoor zij tot het inzicht kwamen een oneindig spiritueel wezen te zijn. Bijvoorbeeld: “In het begin was ik me er niet van bewust, maar naarmate het auditingproces vorderde, realiseerde ik me dat er werkelijk een achtste drijfveer was die oneindig is en bestaat; eerst wist ik daar niets over, maar nu weet ik dat die bestaat”. Echter, de meesten van hen vinden dat het bestaan van God (in hun eigen vocabulaire: de achtste drijfveer) op dezelfde manier moet worden erkend als in andere religies het geval is. Tegelijkertijd beschouwen zij het bestaan van God als een hypothetische mogelijkheid: bijvoorbeeld wanneer zij een deel van de leerstellingen van L. Ron Hubbard hebben getoetst, zien zij geen reden waarom de rest niet waar zou zijn. Bijvoorbeeld: “Ik weet dat er een schepper is van alles, van het universum... Ik denk dat er een Opperwezen is, het is slechts een kwestie van tijd. Bestaat hij nog wel? Op het niveau waar ik mij nu bevind, ben ik nog niet in staat dat te weten. Het is deels geloof en deels weten, want wanneer je voor jezelf voor 70 procent de juistheid van iets hebt vastgesteld, ga je ervan uit dat de rest ook waar zal zijn”, aldus een 47-jarige die al 20 jaar scientoloog is. Weer anderen denken dat wanneer scientologen die al hogere niveaus hebben bereikt en God hebben gevonden, hij dus wel moet bestaan.
Tegelijkertijd geven ze toe dat ze nog op zoek zijn en dat de mogelijkheid bestaat dat die zoektocht voor hen niet wordt bekroond met dezelfde ontdekking. Voor veel scientologen blijft “de achtste drijfveer” een wereld die persoonlijk moet worden onderzocht om te worden geloofd. Tot dan wachten zij af. Waarschijnlijk bestaat God. Dit kan worden uitgedrukt als geloof in een waarschijnlijkheid.
III.III. Relatieve Waarheid
Waar persoonlijk onderzoek de belangrijkste plaats inneemt, is de waarheid altijd relatief aan het stadium dat de scientoloog heeft bereikt in zijn proces van spirituele ontwikkeling. Deze samenhang wordt duidelijk geïllustreerd door de twee vormen van waarheid die door een van de ondervraagden werden aangevoerd: de waarheid die tijd en woorden te boven gaat, en de waarheid van “hier en nu”.
III.IV. Relevantie
Scientologen verklaren dat hun geloof betrekking heeft op de realiteit. Iemand gebruikte de woorden “in harmonie zijn met de realiteit”, terwijl hij tegelijkertijd toegaf dat dit een zelfgecreëerde realiteit was die voor hem vanzelfsprekend was geworden. Zo ervoer bijvoorbeeld een van hen de Scientology ethiek als voldoende voor onderling begrip en omgang met anderen. Een andere aanhangster zei dat ze een bevredigende methode voor sociale hervormingen had gevonden. Voordat ze bij Scientology betrokken raakte, was ze een militante socialiste. Ze was van mening dat ze in de Scientology technologie de tools had gevonden die ze nodig achtte om “de samenleving grondig te hervormen”.
III.V. De Zin van het Leven
Leden opperen dat zij iets hebben gevonden wat hun leven zin geeft. Een van hen beschreef zichzelf als een zeeman die ronddobberde op de oceaan, onder een zwaarbewolkte hemel en zonder kompas of oriëntatiepunten waarnaar hij zich kon richten, en toen een kaart vond en alle navigatie-instrumenten die hij nodig had. Scientologen zijn van mening dat ze de zin van het leven en de weg hoe ze verder moeten komen, hebben ontdekt. Een ervan, die zijn studie medicijnen had afgebroken, gaf toe dat hij de zin niet zag van alle moeite die hij deed, omdat het comfortabele leven in de middenklasse waarin hij zou terechtkomen, niet leek te stroken met wat naar zijn gevoel de zin van het leven was. Die had hij naar zijn zeggen gevonden in Scientology.
III.VI. Verwijzingen naar de Wetenschap
Tijdens onze gesprekken kwamen we geen verwijzingen tegen naar erkende wetenschappen die dienen als bewijs voor de leer of technologie van scientologen. Dit staat in directe tegenstelling tot:
a. De deskundigheid die leiderschap vereist en die hierboven is omschreven.
b. De verklaring van L. Ron Hubbard, waarin hij zegt: “Ik zal het feit onder ogen moeten zien dat we op het punt gekomen zijn waar wetenschap en religie elkaar ontmoeten, en vanaf nu moeten we ophouden te doen alsof we uitsluitend materiële doelen nastreven. Wij kunnen de menselijke ziel niet behandelen als we onze ogen daarvoor sluiten.”
We kunnen uitgaan van de veronderstelling dat:
a. Compatibiliteit met erkende wetenschappen een officieel uitgangspunt is, dat wordt beschouwd als een geaccepteerd feit dat scientologen niet hoeven te rechtvaardigen. Of,
b. De erkenning van dit idee meer een kwestie van persoonlijke ondervinding is dan dat zij stoelt op een officieel standpunt.
c. Dat Scientology technologie de plaats inneemt van de wetenschap.
Wij moeten tevens opmerken dat de Scientology Kerk sinds de tijd van haar oprichting is veranderd. Ze beschrijft zich als een specifieke religieuze beweging; de erkenning die de Kerk tegenwoordig nastreeft, is minder gebaseerd op een wetenschappelijke grondslag dan voorheen.
III.VII. Het Belang van de Scientology Technologie
Scientology is meer kwestie van praktiseren dan van geloven. De uitdrukking “Scientology toepassen” werd meerdere keren gebruikt. In een eerdere reeks vraaggesprekken over de definitie van Scientology werd door de leden de nadruk gelegd op de toepassing van de technologie. Bij de gesprekken die naar aanleiding van dit onderzoek werden gehouden, hield de betrouwbaarheid meer verband met de uitvoerbaarheid van de technologie.
Scientology blijkt een praktische religie te zijn.
III.VIII. Verwijzing naar Religieuze Gebruiken
De ondervraagde personen spraken alleen over religieuze gebruiken om hun eigen tekortkomingen onder de aandacht te brengen. Niemand noemde de overeenkomst tussen boeddhisme en Scientology, hoewel dit verband door L. Ron Hubbard wordt bevestigd en die de punten die beide gemeen hebben benadrukte, maar het gebrek aan impact van het boeddhisme op de wereld betreurde.
Deze weglating gaat samen met de veronachtzaming van wetenschap. De aanhangers proberen hun geloof niet te verdedigen met een verwijzing naar externe factoren. Wat zij voor zichzelf hebben bevestigd, schijnt voldoende te zijn. Zij voelen zich niet genoodzaakt hun geloof tegenover anderen met theologische bewoordingen te onderbouwen, noch om zichzelf tegen een achtergrond van religieus denken te plaatsen, ook al heeft L. Ron Hubbard overeenkomsten vastgesteld tussen Scientology, het boeddhisme en verschillende oude filosofische religies.
De manier waarop sommige leden over Scientology denken, wijkt enigszins af van de officiële documenten. De “wetenschap gebaseerd op zekerheid” is meer een “wetenschap gebaseerd op vaste overtuiging”, die alleen wordt aangenomen nadat ze door persoonlijke ervaringen zijn bevestigd. Hieruit volgt dat geloof is gebaseerd op waarschijnlijkheid en gerelateerd is aan de positie die het lid heeft bereikt op de spirituele schaal. Anderzijds worden dogmatische bekrachtigingen met betrekking tot de technologie van de beweging algemeen aanvaard. We hebben hier niet met waarneembaar bewijs van de waarheid te maken, dat leidt tot een gedragspatroon zoals we zien bij bekering tot religies die een leer van verlossing aanhangen. Bij deze religies bidden de gelovigen omdat zij de geloofsstructuur aanvaarden die het gebed aanbeveelt. De scientoloog stapelt de ene overtuiging op de andere tot hij voldoende bewijs voor de waarheid heeft. Eén scientoloog vertelde mij dat hij liever sprak over “voortdurende bekering”.
Hun geloof lijkt een fides efficax (effectief geloof) te zijn, aangezien de gelovigen beweren dat zij in Scientology de middelen hebben ontdekt waarmee zij de samenleving kunnen begrijpen en zowel die samenleving als de hele wereld ten goede kunnen veranderen.
