Hoewel niet alle scientologen overtuigd zijn van een speciaal theologisch systeem in Scientology (wat duidelijk werd uit de discussies en vele interviews die ik heb gehad), blijken er niettemin ten minste twee fundamentele formele kenmerken te zijn die wijzen op het bestaan van een theologisch systeem. Ten eerste is dat de rol van een charismatisch leider bij de oprichting van de kerk en, ten tweede, het bestaan van een goed ontwikkelde religieuze doctrine en heilige kennis met zowel een esoterische als een exoterische component.
I.I. De Charismatische Leider
De werken van de grondlegger, L. Ron Hubbard, vormen de basis voor de dogma's en organisatie van Scientology. Hubbards werk is de leidende tekst waar altijd naar verwezen wordt en die continu bestudeerd wordt. Door de interne zelfbeschikking van de kerk hebben de werken van Hubbard de rol van heilige geschriften – de heilige tekst. De charismatische leider is dus de auteur van de belangrijkste geschriften. De tweede reden om in Hubbard de charismatische leider te zien, is het geloof van de leden van de kerk dat Hubbard de eerste was die het pad naar ware spirituele identiteit vond en bewandelde. Alle overigen hoeven alleen maar in Hubbards voetsporen te treden en Hubbards ervaring zelf te beleven, iets wat voor iedereen bereikbaar is.
Het is van belang om een groot verschil tussen de charismatische leider van de beweging en zijn volgers te benadrukken. Voor Hubbard werd de weg geopend als gevolg van zijn eigen charisma. Voor zijn volgers vergt het een diepgaande studie aan de hand van de heilige geschriften.
Het doel van de geschriften is om een spirituele identiteit te bereiken, en om het eigen zelfbewustzijn te veranderen.
Het doel van de geschriften is om een spirituele identiteit te bereiken, en om het eigen zelfbewustzijn te veranderen. Het moet benadrukt worden dat de procedure om deze nieuwe niveaus van zelfbewustzijn te bereiken tot in detail door Hubbard is vastgelegd en gereguleerd. We vinden het belangrijk om te benadrukken dat gedetailleerde regulering en autorisatie van procedures een belangrijke manier zijn om scheuringen binnen een kerk te voorkomen. De deur voor elke mogelijke nieuwe interpretatie van de gezaghebbende teksten is op een zeer eenvoudige, maar effectieve, wijze gesloten. Er wordt verondersteld dat de gehele waarheid gevonden werd in de persoonlijke ervaringen van Hubbard. En deze persoonlijke ervaringen zijn verbonden met de technologie waarmee een ware spirituele identiteit wordt bereikt. In tegenstelling tot de eenmalige, unieke ervaring van Hubbard (die als voorbeeld dient), vormt de afwijkende ervaring van anderen de technologie voor de verandering van iemands eigen niveau van zelfidentificatie. De inhoud van Hubbards ervaringen (in de zin van technologie) is in wezen van universele en herhaalbare aard. Het doel achter de missie van de Scientology Kerk is om iedereen die ooit de innerlijke drang voelt om zijn spirituele identiteit te vinden, de kans te bieden om de route te volgen die door Hubbard werd geopend.
Wat zijn dan de belangrijkste kenmerken van de charismatische leider van de Scientology beweging die de basis vormen om hem als religieus leider te beschouwen?
Ten eerste heeft de grondlegger van de beweging de spirituele essenties ontdekt, spirituele kennis die iedereen aangaat.
Ten tweede heeft de grondlegger, met behulp van deze kennis, een manier ontwikkeld om persoonlijke verlossing te bereiken.
Ten derde was de door de oprichter verkregen kennis volledig en is het onmogelijk er iets aan toe te voegen; alle toevoegingen misvormen de kennis alleen maar en veranderen deze in schadelijke kennis. Hieruit vloeit de noodzaak voor speciaal toezicht voort, om erop toe te zien dat de instructies van de grondlegger worden gevolgd.
Ten vierde verandert de nabijheid van de persoonlijke ervaringen en persoonlijkheid van de grondlegger, die aanwezig is in woord en beeld, de interne wereld van de volger, de identiteit van de volger en heeft een stabiele realisatie van zichzelf als een spirituele en onsterfelijke bron tot gevolg.
Ten vijfde kan de grondlegger van de beweging door niemand vervangen worden. Daardoor is het onmogelijk voor leden van de Scientology Kerk, zelfs diegenen die zelf een zeer hoge spirituele staat hebben bereikt, om enige claim te leggen op de status van grondlegger of een nieuwe versie van de leer te ontwikkelen; dus kan niemand de autoriteit en macht verkrijgen van de grondlegger.
Ten zesde is, op basis van religieuze instructies van de grondlegger, een religieuze orde opgericht, waarin de hiërarchie alleen bepaald wordt door zijn/haar verkregen spirituele status en de voortdurende spirituele bezigheid binnen de orde.
Ten zevende is de dienstverlening binnen de Scientology Kerk afgeleid van de teksten van de grondlegger en de verklaringen van de leden wier levens worden ondersteund door de kerk en de werken van de grondlegger.
Uit dit alles blijkt dat de grondlegger van de beweging, de charismatische leider, als redder van zijn volgelingen dient; de charismatische leider biedt hen volledige individuele en spirituele zelfverwezenlijking. Met andere woorden, de leider, de grondlegger van de Scientology Kerk, is de grondlegger van de religieuze doctrine en de religieuze beweging.
I.II. Scientology: de Religieuze Doctrine en de Heilige Kennis
Uit verschillende fundamentele Scientology thema’s kunnen we afleiden dat de Scientology doctrine religieus is. Ten eerste heeft het concept waarmee iemand zich zou moeten identificeren een spirituele en eeuwige essentie.
Het volgende thema is geschiedenis of een eenmalige gebeurtenis (een catastrofe), die de mens zijn ware natuur deed vergeten, namelijk het thema van slavernij van de ware eeuwige zelf, door een natuurlijke dan wel door een bewuste kwaadaardige kracht, wat een klassiek gegeven is binnen religieuze doctrines.
Materie, energie, ruimte en tijd worden gecreëerd door het krachtige en onsterfelijke zelf, die zijn bewustzijn van dit alvermogen verloren is, en nu binnen de invloedssfeer van zijn eigen creaties is gekomen.
Sommige verklaringen wekken de indruk dat deze vergetelheid van het zelf het gevolg is van de eigen handelingen en creativiteit van het onsterfelijke zelf. Andere verklaringen (duisterder van aard) beschrijven deze als een gevolg van een persoonlijke kwaadaardigheid die in het grootste deel van het bewoonde universum een catastrofe heeft veroorzaakt.
Hoe het ook zij, of het nu zonder elementen van kwade wil of de aanwezigheid van een kwaadaardige creator is, het klassieke thema van religieuze ontologie, met het thema van de ondergang en vergetelheid van de vroegere spirituele kracht van de mens alsmede de vergetelheid van de catastrofe zelf, blijft herkenbaar.
Kennis over zijn eigen oneindige verleden, over gebeurtenissen die iemand tijdens zijn talrijke eerdere levens zijn overkomen, is niet zomaar kennis. Het is heilige kennis, die iemand het begrip over zijn ware plek in de kosmos teruggeeft en hem in staat stelt om tijdens het proces te proberen deze eerdere rampen te bevatten – helemaal tot aan de belangrijkste catastrofe van kosmisch belang aan toe – en de ware kennis over zichzelf te herstellen. Daarmee is de kennis die in Scientology door diepgaande studie en bewustwording van de eigen geschiedenis wordt verkregen, bevrijdende kennis die verlossing brengt.
Heilige kennis verandert en hervormt de persoon die deze kennis verkrijgt. Pas na de vernietiging van engrammen, die barrières vormen in de vorm van onjuiste gegevens over zelf (een valse identiteit), wordt de werkelijke identiteit van iemand bereikt. De ontmanteling van interne barrières die begrip van zijn ware onsterfelijke zelf in de weg liggen, wordt verkregen met behulp van een auditor, iemand die luistert, (uit het Latijn, audire, luisteren) die zowel de functie van geestelijke als bewaker van de weg naar heilige kennis bekleedt. De technieken van vraag en antwoord in auditing doen denken aan een van de procedures die kenmerkend zijn voor het verkrijgen van heilige kennis. Waarbij gesteld wordt dat een leerling (of hij die zoekt naar waarheid) slechts tot de drempel van werkelijk bewustzijn gebracht kan worden. Bewustzijn op zich en het begrip van de ware aard van dingen is iets, wat de zoeker onafhankelijk van anderen moet vinden. (Vergelijkbare technieken over de verwerving van begrip over zichzelf staan in de “spirituele handelingen” van Ignatius van Loyola, in oriëntaalse spirituele scholen, zenboeddhisme – koans – en chassidische vertellingen.)
Zonder af te doen aan de uniciteit van de spirituele bijdrage van Scientology aan de schat van spirituele ervaring op de wereld, kunnen we aan de hand van de bovengenoemde overeenkomsten, ten eerste, de religieuze basis van Scientology vaststellen, evenals, ten tweede, het spirituele potentieel van Scientology, niet alleen als een religieuze beweging maar als een religieuze orde. Dat laatste is met name van belang omdat het verschijnen van een orde pas mogelijk is nadat óf organisatorische uitdagingen óf problemen van religieuze of educatieve aard overkomen zijn. De religieuze orde als een manier om puur organisatorische problemen op te lossen, is – zoals de geschiedenis heeft bewezen – slechts een kort leven beschoren, terwijl ordes die gevormd zijn rondom een goed ontwikkelde spirituele, onderwijzende technologie, meer van blijvende aard blijken te zijn. De jezuïetenorde kan daarvoor als voorbeeld dienen; deze werd door de grondlegger van de orde, Ignatius van Loyola, opgezet ten behoeve van “het beoefenen van spirituele oefeningen”. Het vermogen van de orde om een veelvoud aan praktische problemen op te lossen is het directe gevolg van deze spirituele, religieuze activiteit. De achtergrond van de stabiliteit van de jezuïetenorde ligt in de correcte navolging van de technologie van “spirituele oefeningen”. Evenzo heeft de kern van de orde van de Scientology Kerk haar stabiliteit verkregen dankzij de speciale spirituele technologie voor het vinden van het ware zelf, waar het bij haar religieuze leer en heilige kennis vooral om draait. Daarom ligt er bij de Scientology Kerk veel nadruk op het probleem van het behouden van de heilige kennis.
