De structuur van de spirituele boodschap komt voort uit een groot aantal thema’s. De boodschap is gericht aan elk individu, en op elk formeel aangegeven stadium van het pad – de Brug – krijgen de thema’s van de boodschap een nieuwe diepte en betekenis.
Binnen het uitoefenen van hun religie door de leden van religieuze ordes wordt uitgegaan van een steeds diepgaandere beschouwing van de individuele thema’s van deze speciale boodschappen. In enkele christelijke ordes wordt diepgaande meditatie toegepast betreffende de hoofdlijnen in het leven van Jezus Christus. De doelstelling van meditatie heeft betrekking op de thema’s en onderwerpen van de lijdensweg van Christus en is een innerlijke transformatie en zuivering van de volgeling die zichzelf in de handen van Christus legt. Binnen sommige soefi-ordes geldt een vergelijkbare persoonlijke praktijk. Het is mogelijk om uit een groot aantal religieuze culturen vergelijkbare voorbeelden te noemen. Een veel geziene voorwaarde, waarmee een pad wordt geopend dat persoonlijke zuivering en transformatie mogelijk maakt, is een bijzondere thematische structuur van de spirituele boodschap.
Wij beperken ons nu tot een tweetal kenmerkende eigenschappen van de spirituele boodschap van Scientology.
III.I. De Ondergang van de Mens, Bewustzijn van de Teloorgang (Catastrofe), Zelftransformatie: de Heldhaftige Persoonlijke Reis
De ondergang van de mens wordt gezien als een universele catastrofe waardoor iedereen zijn ware kracht en oneindige zelf is vergeten. Het oneindig krachtige en sterke zelf, dat zelf ruimte en tijd had gecreëerd, verzonk daarbij in afhankelijkheid van zijn eigen creaties. Het centrale thema dat op verschillende manieren terugkomt in de spirituele boodschap van Scientology is: “De creator die door zijn eigen creaties tot slaaf is gemaakt en zijn vrijheid heeft verloren”. Bewustwording van dit verlies is tegelijkertijd de eerste stap naar bevrijding. Daaruit komt de noodzaak van bewustzijn van alle catastrofes voort, die men gedurende miljoenen jaren van bestaan heeft meegemaakt. Het is typerend dat het besef van miljoenen jaren van bestaan een vereiste is.
De tweede eigenschap over het thema van bewustheid van de teloorgang en de bevrijding daarvan schept een heroïsch beeld in de boodschap van Scientology. Het heroïsche thema betekent dat de zoektocht naar het nieuwe krachtige en eeuwige zelf allereerst een gevolg is van persoonlijke pogingen van degene die het pad volgt – het oversteken van de Brug. Oorspronkelijk en fundamenteel is de mens in wezen goed – dit is een van de elementaire leerstellingen van het Scientology credo. Om vergelijking mogelijk te maken, moet benadrukt worden dat deze duidelijk uitgedrukte positie tegengesteld is aan de christelijke boodschap die een boodschap van beschadiging en zonde in de aard van mens verkondigd die al vanaf het begin bestond en onmogelijk door menselijke inspanningen kan worden veranderd. (We brengen de volgende formule in herinnering: Aangezien het voor een vos onmogelijk is om zijn streken te verliezen en het voor een kromme boom onmogelijk is uit zichzelf weer recht te groeien, is het dus ook onmogelijk om door middel van persoonlijke inspanningen de aangeboren zonde en geperverteerde aard van de mens kwijt te raken.) De mens als heldhaftig beschouwen – in casu het geloof dat de mens in zijn oorsprong goed is en met behulp van zijn eigen inspanningen, menselijke hulp van leraren en speciale bezigheden terug kan keren tot zijn oorspronkelijke machtsconditie – werd in het christendom altijd als heidens gezien. Zonder ons hier een diepgaande discussie over de verschillen tussen de christelijke boodschap en die van Scientology te begeven, moet aan deze specifieke tegenstellingen echter aandacht geschonken worden als zijnde een van de voornaamste bronnen voor de moeilijkheden in de disseminatie van de boodschap van Scientology in culturen waar het christelijke gedachtegoed al overheerst.
Voor onze analyse is de vergelijking echter belangrijk om het belang van het volgende te benadrukken: de ondergang, het bewustzijn van de ondergang en de bevrijding worden beschouwd als een persoonlijke tocht van de held die de Brug naar volledige persoonlijke bevrijding oversteekt. Langdurige beoefening die leidt tot het bewustzijn van de lange duur van het persoonlijk bestaan (en de eigen herinnering van het zelf herstellen) gedurende miljoenen jaren en het persoonlijke pad (tocht) van de held staan recht tegenover de persoonlijke weg en het persoonlijke zelfbewustzijn zoals die door het christendom worden aangeboden. De thema’s van de boodschap van Scientology worden verwezenlijkt tijdens de religieuze diensten die ook een thematische structuur hebben.
III.II. De Biecht, het Begrip van het Zelf, Verlossing:
Het Pad van Religieuze Diensten
Zoals voor elke andere sterke religieuze cultuur en religieuze orde geldt, is ook voor Scientology de preek een belangrijk onderdeel van de religieuze dienst. Toch ontbreekt bij Scientology de drang tot bekering, die juist zo kenmerkend is voor vele traditionele religies. Integendeel, Scientology is een van de weinige religies die haar volgers toestaat andere religies te belijden. Scientology is echter een volwaardige religie en haar leden belijden Scientology met uitsluiting van alle andere geloven. Sommigen blijven lid van een andere religie omwille van voornamelijk familiale, sociale of culturele redenen. Om die reden is de biecht – een verklaring van iemands persoonlijke ervaringen – kenmerkend voor een Scientology dienst wanneer deze zich richt op de buitenwereld, samen met de voortdurende nadruk op de rationele aspecten van iemands persoonlijke ervaring.
Integendeel, Scientology is een van de weinige religies die haar volgers toestaat andere religies te belijden. Scientology is echter een volwaardige religie en haar leden belijden Scientology met uitsluiting van alle andere geloven.
De rationaliteit van de biecht wijst op een techniek tot zelfbegrip die tot in detail is ontwikkeld en, belangrijker nog, die wordt toegepast: Begrip van zichzelf als individu en daarbij ervaren te hebben hoe iemands lotsbestemming als wezen al miljoenen jaren bestaat; en begrip van zichzelf als een eeuwig en almachtig zelf.
De Biecht en begrip van zichzelf brengen verlossing. Verlossing wordt gedefinieerd als een stabiel bewustzijn van de eigen ware aard en de verwijdering van alle interne spirituele barrières (engrammen) die het juiste bewustzijn van het almachtige en onsterfelijke zelf verhinderen, wat wil zeggen dat verlossing het bewust worden en vinden van de eigen spiritualiteit is.
De structuur van de spirituele boodschap van welke religieuze cultuur dan ook komt alleen samen met een juist begrip daarvan binnen de context van begrip van het Absolute. Dit brengt ons op het onderwerp van het opnieuw verkrijgen van besef van het Absolute, wat een kenmerk is van Scientology.
