1. In de christelijke cultuur vallen alle doctrines die betrekking hebben op de fundamentele religieuze waarden onder de naam theologie, omdat alles gerelateerd is aan de kennis van God en zijn wil. Hier vervangen de term en het concept van Scientology “theologie”. In plaats van de studie (-logie) van God (theo-), hebben we de studie (-logie) van kennis (sciento-). In beide gevallen is het echte doel van kennis echter het absolute; in feite is deze “kennis” absoluut. Hoewel ze studie en toepassing lijkt te vereisen, is ze spiritueel en gaat ze de empirische kennis van het stoffelijke universum te boven, ook al gelooft men dat men in staat is daarin in te grijpen.
De doctrinale inhoud van Scientology komt voort uit de neiging om naar binnen te kijken, wat ook in de christelijke zoektocht naar “God in jezelf” kan worden gevonden, wat kenmerkend is voor mystieke rebellie. Een stelling van de Church of Scientology – verwoord in haar oprichtingsakte in Californië – luidt: “Het beste bewijs voor het bestaan van God is de God die de mens in zichzelf vindt”. Het expliciete en impliciete model van de naar binnen gerichte zoektocht van Scientology is echter het proces van de Vedische religie, die begon met meditatie op basis van de Upanishad.
Het Upanishad model is op de volgende manier gevormd: de essentie van het universum, Brahma, identificeert zichzelf met de essentie van de mens, atman; zodat de mens met het universum in contact kan komen door de erkenning van zijn eigen atman, zonder zich tot de goden te wenden die, zoals in elke polytheïstische religie, het universum zelf zijn in zijn verscheidene vormen en aspecten. In Scientology vinden we in de plaats van de atman de thetan in de functie van “onveranderlijke essentie” die boven elke mogelijke vorm uitstijgt.
Het begrip thetan vormt de basis voor het Scientology geloof, net als het begrip ziel dat is voor het christelijk geloof.
2. Het begrip thetan vormt de basis voor het Scientology geloof, net als het begrip ziel dat is voor het christelijk geloof. Door de noodzaak om het concept van de thetan te onderscheiden van dat van de ziel, is in Scientology echter een nieuw woord gecreëerd, thetan, omdat dit meer paste bij een nieuwe religie.
Het nieuwe woord beantwoordt aan twee tegengestelde behoeften: 1) geheel nieuw te zijn, vrij van enige semantiek; vandaar een niet-bestaand woord, zonder enige betekenis in welke bestaande taal dan ook; 2) het beperken van het willekeurige van deze creatie, zodat het nieuwe woord iets zou betekenen, zelfs als het geen betekenis had in de bestaande talen. Kortom, het was gewenst het nieuwe woord een betekenis te geven die zou afrekenen met een mogelijke gekunsteldheid. Er werd gekozen voor de Griekse letter theta, die op zich geen betekenis heeft. Het is ook de eerste letter van Theos (God) en van Thymos (ziel) en werd gekozen als de basis voor een woord dat fonetisch gelijk is aan het Indiase atman.
Het morfologische verband tussen atman en thetan, waarvan we objectief vast kunnen stellen dat de tweede term van de eerste is afgeleid, wordt in plaats daarvan door Scientology gezien als een Indiase voorloper van het Hubbardiaanse concept; zodat we in de boeken van Scientology zien: “Het Eeuwige Onverwoestbare Zelf (Atman) in de Upanishad is een vroege voorloper van het Scientology concept van thetan”.
3. Scientology volgt het Upanishad model met het doel om naar binnen te kijken en een juiste relatie te vinden tussen zelf en het universum: “Stukje bij beetje, terwijl de thetan voortgang maakt in kennis over hemzelf, neemt zijn vermogen toe om met de universele krachten (drijfveren) om te gaan die opereren op het niveau van worden, (als tegengesteld aan het niveau van zijn, waar de thetan herkenbaar wordt)”.
Er zijn acht drijfveren en die vormen de drang naar voortbestaan van het individu als zichzelf; door sex en het gezin; de groep (van gemeenschap tot nationaliteit); mensheid; levensvormen (met inbegrip van dieren en planten); het stoffelijke universum; het spirituele universum – gesymboliseerd door de letter Theta, zoals in de thetan, of het spirituele wezen; en het Opperwezen.
4. Uit de relatie tussen de thetan en de acht drijfveren komen de psychosomatische, ethische, parawetenschappelijke en rituele gevolgen voort. In Scientology termen wordt onder deze relatie begrepen de vermindering van chaos naar ordelijke realiteit zoals die door de thetan gevormd wordt. We kunnen het helemaal in historisch-religieuze termen zien en de typische functie van elke religie vinden bij het toekennen van een metahistorische waarde aan de historische realiteiten. Hier en elders is het doel om met het metahistorische “wezen” het chaotische historische “worden” te overwinnen – de geschiedenis op zich, in de vorm van een persoonlijke geschiedenis, een nationale geschiedenis, de geschiedenis van de mensheid, de natuurkundige geschiedenis, de bovennatuurlijke geschiedenis (de schepping van de wereld, de actie van de schepper, zijn interventie op het gecreëerde). Al deze “geschiedenissen” lokken het individu in een val en vernietigen het, aangezien het niet weet hoe het zich moet oriënteren (en hoe het ze moet oriënteren) omdat het zich niet meer bewust is van zichzelf. Wanneer de thetan zich echter geheel bewust is, alles weer is zoals het hoort te zijn, dan heeft dat deze gevolgen:
Psychosomatisch: de thetan bespoedigt mentale en psychische gezondheid, en geeft de best mogelijke richting aan de activiteiten van lichaam en geest.
Ethiek: de thetan leidt familierelaties in goede banen alsook de sociale en algemene menselijke relaties.
Wetenschappelijk: de thetan maakt op alle gebieden van wetenschappelijk en technologisch onderzoek veel zaken duidelijker. Naast de technische en wetenschappelijke productie, bevordert hij ook de artistieke en literaire productie. De leraar Hubbard wordt zowel als schrijver en als wetenschapper geprezen en vooral zijn talenten op het gebied van zeemanschap, fotografie, muziek, mijnbouw, landbouwkunde en communicatiesystemen.
Vanuit dit gezichtspunt, zien we hoe het Tantrisme, dat parallel loopt aan de Upanishad tot zijn uiterste consequenties wordt gebracht: het Tantrisme is het ultieme product van die religieuze evolutie die krachten belooft die we in relatie tot die tijd en omgeving kunnen definiëren als “magisch”; Scientology belooft krachten die we artistiek-literair, wetenschappelijk of technologisch noemen; maar in beide gevallen kunnen we spreken over de mystieke opening van de wereld voor elke interventie van het wezen dat in zichzelf het mystieke vermogen heeft ontdekt om tussenbeide te komen.
